AI vraagt om een cultuuromslag: ‘Datamanagement is nu een strategische noodzaak’

Veel organisaties worstelen met een cultuurverandering die voortkomt uit het besef dat AI alleen werkt met goede data. “Datamanagement is verschoven van een compliance-verplichting naar een strategische noodzaak”, stelt Marco Heij, managing partner bij Premium Business Consultants en een exposant op de Data Expo. “Vijf jaar geleden was de vraag: ‘We moeten iets met data, maar wat?’ Nu is die vraag veranderd in: ‘Hoe pakken we dit aan?’ Dat vraagt om een andere, mensgerichte aanpak.”

“Organisaties deden een paar jaar geleden vooral aan datamanagement omdat ze dat moesten vanwege wet- en regelgeving, zoals de AVG. Ze deden het niet vanuit eigen motivatie. Nu zie je dat steeds meer organisaties zelf aan de slag willen met datamanagement omdat ze inzien dat het cruciaal is voor hun functioneren. Bijna elke organisatie heeft nu in de strategie wel iets staan over AI en de toepassing daarvan. Vaak is de drijfveer om dingen te vereenvoudigen en efficiënter te maken. Ook als oplossing voor een tekort aan mensen met bepaalde kennis."

Ik zie als ontwikkeling dat de kwaliteit en de beschikbaarheid van data nu opeens hyperbelangrijk worden als je wilt dat AI meerwaarde biedt.”

“Daarnaast maakt AI, zoals ChatGPT, data veel breder toegankelijk en toepasbaar in organisaties. Deze technologie haalt eigenlijk de barrière weg die er altijd bestond voor mensen die zelf met data aan de slag willen. Dit veroorzaakt een grote verschuiving in gebruik én in verwachtingen over wat mensen met data kunnen. Je hoeft niet meer iemand te vragen om een mooie rapportage voor je te maken. Je kunt het zelf met AI-tools.”

“Door de beschikbaarheid van AI en datatools moeten mensen anders gaan werken en denken. Voorheen moest iemand die met een probleem aan de slag wilde, bedenken waar de informatie daarover te vinden was en hoe die bij elkaar gebracht kon worden. Nu is bepalen wát je wilt weten veel belangrijker geworden dan de manier waarop je dat te weten komt. Ik denk dat gewoon veel te gemakkelijk over die verandering wordt heengestapt. Misschien heb je in de organisatie wel mensen met het goede kennisniveau, maar ze moeten leren op een nieuwe manier te werken. En dat wordt keihard vergeten.”

Hoe kunnen organisaties die cultuurverandering het best aanpakken?
“Het is heel belangrijk om de rol van het dataeigenaarschap goed te beleggen. Daarom moet je eerst binnen een organisatie kijken hoe processen tot nu toe zijn verlopen en wat er ontbreekt om tot de invulling van de nieuwe rollen te komen. Het hangt erg van de volwassenheid van de organisatie af hoe dat proces verloopt. Het gaat erom dat de organisaties zelf de oplossingen bedenken. Dat lukt door steeds de juiste vragen te stellen. Het is heel verleidelijk om een hulpmiddel voor te stellen dat al beschikbaar is, zoals standaard management tooling. Maar dat is vaak niet wat past bij de organisatie. Je moet dus eigenlijk meegaan in de ontwikkeling die er in de organisatie plaatsvindt. Daar moet je vijf keer de tijd voor nemen die je oorspronkelijk in gedachten had."

Je moet wel je eigen lijn vasthouden maar openstaan voor wat de organisatie nodig heeft. Als je een nieuwe werkwijze oplegt zonder te kijken wat er werkelijk gebeurt in een organisatie, concludeert er uiteindelijk toch een werknemer dat het in de praktijk niet werkt.”

Kan een organisatie dan ook voorlopig vooruit met zo’n cultuuromslag?
“Vijf jaar geleden zag je organisaties de eerste stapjes maken in deze richting. Nu zie je opeens dat wat toen helemaal niet aansloeg, bijvoorbeeld data governance, een vereiste wordt. Dat is zeker het geval bij gereguleerde organisaties zoals banken en andere bedrijven die spannende dingen doen met data. Dus vooruitkijken naar wat in de toekomst nodig is, blijft lastig. Wij hebben vijf jaar geleden het DAMA DMBoK2-framework [Data Management Body of Knowledge, ontwikkeld door de Data Management Association, red.] gekozen, maar het is moeilijk om een jaar of twee jaar vooruit te kijken met alles wat er gebeurt. Ik vind dat iedereen intrinsiek moet leren en groeien, vanuit zichzelf denkend en doend.”

Wat is je doel om bezoekers van de Data Expo te bieden?
“We gaan daar niet naartoe om zo veel mogelijk opdrachten te scoren. We staan daar omdat we erg graag willen leren wat er op het gebied van data gebeurt op dit moment. Je komt er allemaal mensen tegen die daarmee bezig zijn. Met hen wil ik in gesprek. Ik heb al lang contact met mensen zonder dat daar direct een opdracht uit is voortgekomen. Soms kom je in zo’n gesprek wel tot een onderwerp waarvan wij denken dat we iets kunnen bijdragen.”

Bezoek Premium op stand #143. Premium is een groep experts die bedrijven helpt grip op data te krijgen. Met pragmatische oplossingen voor complexe data en compliance vraagstukken, met focus op innovatie, wetgeving en beter gebruik van data. Bestel je gratis tickets hier.