Van der Werff werkt bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid, kortweg NIPV. Naast programmamanager voor de crisisbeheersing is hij teammanager informatie- en dataservices bij het publieke instituut.
Veiligheid en veerkracht
Het NIPV heeft vier kerntaken: onderzoek, onderwijs, informatie(voorziening) en ondersteuning. ‘Voor een veilig en veerkrachtig Nederland’ luidt de opdracht. Het zelfstandig bestuursorgaan doet dit met name voor crisisbeheersing en brandweerzorg. ‘We bieden middelen en expertise’, aldus Van der Werff, ‘en leveren ook een IT-platform, waar het Landelijk Crisis Managementsysteem onderdeel van is’. Veiligheidsregio’s en andere crisispartners moeten in alle fasen van incidenten en crises kunnen vertrouwen op de informatie en ondersteuning van het NIPV, vervolgt de manager: ‘In de fase van planvorming, die van preventie, bij de manifestatie van een crisis en in de nazorgfase.’
"Objectieve data helpen om consequenties van gebeurtenissen en handelingen in kaart te brengen en de beeldvorming zo relevant mogelijk te krijgen."
Data voor crisisbeheersing
Data winnen terrein in de crisisbeheersing, aldus Van der Werff: ‘Ze hebben onze werkwijze verrijkt. Beeldvorming, Oordeelsvorming en Besluitvorming maken samen het bekende BOB-model voor goede besluitvorming. Tegenwoordig gaat daar data-analyse aan vooraf. Laat ik een voorbeeld geven, van een brand in een bandenfabriek: je kunt die brand blussen, maar als stroomafwaarts een brouwerij staat die dan last krijgt van het bluswater, is de lokale economische impact mogelijk enorm. Objectieve data helpen om consequenties van gebeurtenissen en handelingen in kaart brengen en de beeldvorming zo relevant mogelijk te krijgen. Daarbij draait het vaak om netwerken, om de vraag of je alle verschillende stakeholders in de loop hebt.’ Dat databronnen terrein winnen op de onderbuik lijkt Van der Werff een goede zaak. ‘Ik zeg erbij dat uniformiteit van data essentieel is en dat je niks hebt aan data zonder duiding. Die duiding kan alleen gegeven worden door de experts. Naast data is dus de mens erg belangrijk, en blijft het investeren in je netwerk essentieel.’
Het NIPV biedt crisispartners onder andere ondersteuning met een ‘geoserver’, vertelt Van der Werff. ‘Die genereert verrijkte kaartlagen om goede besluiten te kunnen nemen. Denk aan een geografische presentatie van kwetsbare objecten in een bepaald gebied en intuïtieve visualisaties waarin verschillende bronnen worden gecombineerd tot waardevolle informatie. Bijvoorbeeld de bestemming van een gebouw en de bewonerssamenstelling.’
"Eerst was het: shit goes in, shit comes out, nu met AI is het: shit goes in, shit is everywhere."
Datakwaliteit
Datakwaliteit en -integriteit zijn van vitaal belang voor crisisbesluitvorming, constateert Van der Werff. ‘We hebben te maken met risico’s op het gebied van cybersecurity. Hacks liggen op de loer, de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, red.) communiceert ook openlijk over deze dreiging. Daarnaast worden steeds meer processen geautomatiseerd en aan elkaar gelinkt, dat vergroot het belang van datakwaliteit.’ Dat wordt nóg groter door AI, vervolgt hij: ‘Eerst was het: shit goes in, shit comes out, nu met AI is het: shit goes in, shit is everywhere. Ik zie dat organisaties momenteel enorm veel investeren in datakwaliteit, als basis voor de black box van AI. Op de Data Expo hoor ik graag hoe anderen dat aanpakken en welke oplossingen ze daarvoor gebruiken.’
Virtuele assistent
Het NIPV en een aantal crisispartners experimenteren met een AI-gedreven virtuele assistent, vervolgt Van der Werff: ‘Calamiteitencoördinatoren hebben een regierol tijdens een crisis, denk aan een grote brand in een ziekenhuis met sterke rookontwikkeling. Op basis van een large language model proberen we te helpen om zo snel mogelijk een goed beeld te krijgen van zo’n calamiteit en de relevante factoren, zoals wat voor kwetsbare objecten er in de rookrichting liggen, die eventueel moeten worden ontruimd. De output is gebaseerd op vergelijkbare incidenten in het verleden, de lessen die toen zijn geleerd, et cetera. Met deze rudimentaire AI kunnen we proberen nog snellere en betere besluiten te nemen.’
Ethiek
Het brengt hem bij een andere data-uitdaging, de ethische kant van de zaak: wat kun je met welk gemoed aan de techniek overlaten? Kun je achteraf transparant laten zien hoe besluitvorming tot stand is gekomen als je een ondoorzichtelijk neuraal netwerk zijn gang laat gaan? Van der Werff: ‘We krijgen bijvoorbeeld de AI Act, op de data Expo hoor ik graag verhalen van ervaringsdeskundigen op dit terrein: kunnen zij concrete handvatten bieden, zaken waar je rekening mee moet gaan houden in de praktijk?’
Human capital
Van der Werff komt ook naar de Data Expo om te horen hoe bedrijven zich anders organiseren om klaar te zijn voor een AI-gedreven toekomst: ‘Ik was laatst samen met een groep CIO’s (chief information officers, red.), waarbij het veel ging over de impact van AI op human capital. Het is iets waar wij als het NIPV nog niet in voorop lopen; we zijn vooral aan de voorkant bezig met het verkennen van AI. Ik wil voorkomen dat we straks te laat zijn. Wij hebben alle expertise zelf in huis, van kennisontwikkeling tot infrastructuur en tools. We kunnen de boel niet zomaar in een Amerikaanse cloud zetten. En dus is het bij uitstek voor ons van belang om na te denken over de IT-organisatie van over pak hem beet tien jaar. Wat betekent dat bijvoorbeeld voor je personeelsbestand?’
Datageletterdheid
Van der Werff is daarnaast geïnteresseerd in sessies over datageletterdheid op de Data Expo: ‘Bij het werken met data is het van groot belang dat je de goede vraag kunt formuleren, het prompten. En je moet voor jezelf de vraag kunnen beantwoorden waarom je iets wilt weten. In coronatijd heb ik meegemaakt dat bestuurders wilden weten hoeveel boetes er waren uitgedeeld voor het niet houden aan de maatregelen. Terwijl het volgens mij niet ging om het aantal boetes, maar om de vraag of de maatregelen en handhaving daarvan werkten in relatie tot de volksgezondheid. Ten slotte moet je als ontvanger altijd vragen om duiding bij cijfers. Als onderwijsinstituut kunnen wij hier allemaal vaardigheden voor ontwikkelen. Ik ben benieuwd hoe andere organisaties hier werk van hebben gemaakt.’
_____
Op de Data Expo gaat veel aandacht uit naar datakwaliteit, (generatieve) AI, ethiek, IT-organisatie en datageletterdheid. In de Jaarbeurs kun je op woensdag 11 en donderdag 12 september essentiële kennis opdoen, technologische mogelijkheden verkennen en nuttige contacten leggen om nieuwe stappen voorwaarts te zetten. En dat niet alleen op het gebied van AI: een bezoek aan Data Expo helpt je om antwoorden te vinden op ál jouw datavraagstukken. Inschrijven als bezoeker is kosteloos en kan hier.
_____
Lees ook het interview met terugkerend bezoeker Wiet de Ronde, Strategic Project Officer bij HeatTransformers: ‘Grote AI-dromen verwezenlijk je in kleine stapjes’